Wpływ bajek na rozwój przedszkolaka

„(…)zawsze na początku każdego ludzkiego, zdawałoby się, niewiarygodnego czynu istnieje bajka.

A potem ludzie swoim talentem i swoją siłą zamieniają tę bajkę rzeczywistość. ”

Jerzy Afanasjew, Baśnie

We współczesnych czasach bajki, baśnie oraz różnego rodzaju opowieści narracyjne w istotny sposób oddziaływają na proces wychowania naszych przedszkolaków. Z pewnością większość dorosłych posiada faworyzowaną bajkę z dzieciństwa, którą nadal w dużym stopniu pamięta i do której chętnie wraca opowiadając ją kilkukrotnie dziecku, ponieważ…

bajki mają to do siebie, że mogą zachęcać do prowadzenia rozmów pomiędzy rodzicami a dziećmi, kształtować ich poczucie humoru, gust, sposób zachowania, a w przyszłości przyczyniać się do życiowych wyborów przez nich podejmowanych.

Dziecko, słuchając czytanych przez dorosłych historii, wgłębia się w tajemniczy, magiczny wręcz świat, a jako odkrywca tej tajemnicy może doświadczyć pewnego rodzaju ulgi, mieć nadzieję i zauważać, że świat nie jest jednoznacznie tak zagrażający, jakie początkowo sprawiał wrażenie.
(W bajkach nierzadko negatywne moce można opanować za pomocą pewnego rodzaju większej i lepszej pozytywnej siły, czy też przy pomocy innych „wyjątkowych” postaci, tutaj nie tylko dobro zwycięża zło, ale również często ten kto jest drobniejszy i wydawać by się mogło – słabszy – nierzadko wygrywa z silnym, pewnym siebie i potężnym.)

Przeważającą zaletą bajek pisanych na papierze, czytanych następnie dzieciom jest to, że można je stosować jako pewnego rodzaju profilaktykę trudności, zanim one wystąpią. Również wtedy, gdy wystąpiły już jakieś krytyczne wydarzenia, bajka czytana może być sposobem by rozwiązać konkretną trudność. Jeżeli bajka trafia do dziecka, to będzie ono nią pochłonięte, z dużym prawdopodobieństwem będzie zadawać pytania, przerywać czytanie, prosić o powtórzenie interesujących je fragmentów. To sygnał, że w sposób aktywny przeżywa treść czytanej bajki. Dobrze jest dać dziecku czas na refleksję nad jej treścią. Okazją do takiej refleksji jest zaproponowanie dziecku, by po wysłuchaniu bajki wykonało jakąś czynność twórczą o jej tematyce, kierowanie pytań o tym, co najbardziej podobało się dziecku, który fragment bajki zapamiętało, który bohater był dla niego warty zapamiętania i dlaczego, jak również o to, czy dziecko znalazło się już w podobnej sytuacji jak ten bohater.

Podsumowując, bajki mogą wiele nauczyć dzieci i jeszcze więcej pomóc w czasie przeżywanych trudności. Dorośli posiadają już umiejętności takie jak: zdolność czytania i analizowania materiału, werbalizacji myśli i pojęć, konceptualizacji i komunikacji, natomiast dziecko to wszystko musi dopiero zdobyć, nauczyć się wiele o świecie oraz nauczyć się w tym świecie funkcjonować. Nie jest to łatwe, a w dzisiejszych czasach ogromnego przyspieszenia, zmian i dynamiki życia – coraz trudniejsze. Pojawiają się coraz częściej: nieumiejętność radzenia sobie w grupie, problemy w nauce, skupieniu uwagi i koncentracji na zadaniu, niska samoocena, niepewność własnych kompetencji, poczucie zagubienia, kończąc na epizodach depresyjnych i nerwicach.

Obecnie widoczna jest tendencja do coraz częstszej formy spędzania wolnego czasu przez przedszkolaków w postaci bajek ekranizowanych. Nierzadko rodzice pomijają konsekwencje tego typu spędzania czasu, jaką jest przestymulowanie układu nerwowego, widoczna złość, frustracja oraz agresywne zachowanie dziecka kończące się w wieku przypadkach uzależnieniem od wszelkiego rodzaju media.

Rozważając wszystkie za i przeciw można stwierdzić, że z całą pewnością telefon, czy komputer jest częścią naszej rzeczywistości i nie da się uniknąć kontaktu dziecka z nim. Nie powinien być on jednak jedyną formą wprowadzania dziecka w świat fantazji.

Opracowała psycholog – Agata Iwańska.

Przejdź do treści